Treść

W depozyt zbiorów archeologicznych Muzeum Miejskiego Suchej Beskidzkiej trafił za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie żelazny topór, odkryty przez pana Adama Szkuta. Topór został znaleziony w latach 70-tych podczas spaceru prawym brzegiem rzeki Skawy w położonych w powiecie wadowickim Jaroszowicach.

Na początku sierpnia ubiegłego roku do Muzeum Miejskiego Suchej Beskidzkiej ze znaleziskiem zgłosił się syn znalazcy- pan Zbigniew Szkut w celu identyfikacji przedmiotu, czy jest on zabytkiem archeologicznym, pozostawiając go do analizy wraz z informacjami odnośnie miejsca jego odkrycia archeolog pracującej w muzeum Joannie Chowaniak.

Topór mierzy 21,5 cm długości, szerokość jego ostrza wynosi 9 cm, światło otworu osady: 4,2 cm x 3,6 cm, a waga to 900 g. Żeleźce jest dość smukłe i prostopadłe do osi pionowej toporzyska. Charakteryzuje się wąskim ostrzem, dość długą szyjką i osadą w kształcie graniastej tulejki. Egzemplarz jest stosunkowo dobrze zachowany, posiada obustronny ornament. Zdobiony jest grupą punktów z których kilka połączono wybitymi liniami, uzyskując przedstawienie gałązki na której końcach znajdują się trzy wybite punkty tworzące trójkąt. Na podstawie analizy kształtu i konstrukcji, znalezisko datowane jest na okres od drugiej połowy XIII po XVI wiek i zaliczany jest do typu VIII według typologii M. Głoska.

Topory tego typu były wszechstronnymi narzędziami. Wykorzystywano je zarówno w pracach ciesielskich, jak i w razie potrzeby również jako broń. Odkrycie to wzbogaca wiedzę o późnośredniowiecznych/nowożytnych narzędziach i uzbrojeniu, dostarczając nowych danych na temat historii i dziedzictwa archeologicznego naszego regionu.

W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z tym co nakazuje Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku, Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568., Rozdz. 3. Art. 33 ) tego typu znaleziska- przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi lub pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych stanowią własność Skarbu Państwa. Zgodnie z obecnym prawem o każdym takim znalezisku trzeba powiadomić niezwłocznie wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe- najbliższą placówkę muzealną, urząd gminy czy miasta.

Topór prezentowany jest na stałej wystawie archeologicznej „Najstarsze osadnictwo w dolinie Skawy” w Muzeum Miejskim Suchej Beskidzkiej.

Dla zainteresowanych tematem odsyłamy do artykułu  zatytułowanego „An iron axe head from historical times discovered in Jaroszowice (Wadowice district)”J. Chowaniak, M. Wojenka- opublikowanego w czasopiśmie Acta Archaeologica Carpathica, 2024, Tom LIX. Artykuł jest również dostępny w wersji cyfrowej:

Joanna Chowaniak