Treść

Odrestaurowanie grobowca rodziny Gawlików nie było jedynym przedsięwzięciem podjętym w ostatnich tygodniach przez samorząd Suchej Beskidzkiej w celu ratowania zabytkowego obiektu. W listopadzie zakończyły się również prace przy odnowie mającej 160 lat kolumnie zwieńczonej żeliwnym krzyżem znajdującej się przy drodze prowadzącej na Podksięże.

Kolumna z krzyżem została ufundowana w 1863 roku przez Franciszka Ksawerego Pniewko-Ciesielskiego, proboszcza parafii suskiej. Istnieje prawdopodobieństwo, że fundacja była związana z upamiętnieniem ofiar powstania styczniowego. Znajduje się na skraju lasu pośród modrzewi, usytuowana po północnej stronie drogi na lekkim wzniesieniu, pośrodku wydzielonego placyku otoczonego drewnianym płotem z betonowymi słupkami. Plac jest otwarty od zachodu, do którego prowadzą dwustopniowe schody oraz ścieżka z płyt chodnikowych. Przy samej ścieżce rozmieszczone są drewniane ławki. 14 września każdego roku przy krzyżu odprawiana jest msza święta z okazji przypadającego tego dnia Święta Podwyższenia Krzyża. Święto obchodzone jest zarówno w Kościele zachodnim, jak i wschodnim i związane jest z tradycją odnalezienia relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. Nabożeństwa ku jego czci sięgają początków chrześcijaństwa.

Krzyż oparty jest na kwadratowym fundamencie, na którym umieszczony jest dwustopniowy cokół. Jego dolna część jest prostopadłościenna z inskrypcją na zachodniej ściance „F.X.C.P.S./1863” (inicjały ówczesnego księdza proboszcza oraz data fundacji). Górna część ma natomiast kształt ośmioboczny, poprzedzony powtarzającym się wałkiem. Na cokole wznosi się kolumna toskańska z wydatną, ośmioboczną bazą o profilu wklęsło-wypukłym. Abakus kolumny jest kwadratową płytą o bokach wklęsłych i ścienionych narożnikach.

Kolumnę wieńczy żeliwny krucyfiks z wizerunkiem Chrystusa umieszczonym od strony wschodniej - przeciwnej wejściu na plac, a tym samym spoglądającym na miasto. Figura Chrystusa cechuje się szczegółowym odwzorowaniem anatomii i ekspresyjnym ujęciem. Ramiona krzyża ozdobione są ażurowymi zdobieniami w formie sześciopłatkowych rozet. Ponad Chrystusem umieszczony jest „titulus".

W wyniku negatywnego wpływu czynników atmosferycznych zarówno stan kolumny z piaskowca, jak i żeliwnego krzyża uległy pogorszeniu. Na kolumnie uwidoczniła się destrukcja strukturalna kamienia, pojawiły się liczne pęknięcia i ubytki, a inskrypcja stała się już prawie nieczytelna. Natomiast na krzyżu pojawił się nalot rośliny, co rzutowało nie tylko na estetykę zabytku, ale i prowadziło do dalszego pogorszania się stanu zachowania zabytku.

Umowę na przeprowadzenie prac renowacyjno-konserwatorskich Burmistrz Miasta zawarł z firmą MDC RENO Konserwacja Dzieł Sztuki, Monika Domańska z Alwerni, która konserwując postument i kolumnę z podstawą dokonała ich oczyszczenia poprzez piaskowanie, dezynfekcję, impregnację wzmacniającą, a także uzupełniła formy rzeźbiarskie i profile oraz dokonała scalenia kolorystycznego obiektu. W trakcie prac konserwacji poddana została także inskrypcja, która dzięki temu została na nowo wydobyta i stała się w pełni czytelna. W procesie renowacyjnym wykorzystano proces hydrofobizacji, nadający powierzchniom lub całym przestrzeniom materiałów hydrofilowych własności hydrofobowych, czyli odpychania wody. Stosuje się go w celu zapobiegania wnikaniu wody w głąb struktury materiałów, co ogranicza destrukcyjny wpływ na obiekty warunków atmosferycznych. Konserwacji poddano też krzyż.

Realizacja prac nie tylko powstrzymała proces destrukcji zabytkowego obiektu, ale także przywróciła jego wartość artystyczną i historyczną. Krzyż odzyskał swoje walory estetyczne i będzie stanowił jedną z atrakcji turystycznych miasta z uwagi na usytuowanie przy szlaku pieszym. Całkowity kosz zadania wyniósł niemal 38,6 tys. zł. Kwota 19 tys. zł to dofinansowanie pozyskane przez samorząd Miasta z budżetu Województwa Małopolskiego w ramach konkursu „Kapliczki Małopolski 2023”.

/Wojciech Ciomborowski/

Kolumna z krzyżem przed renowacją

 

Kolumna z krzyżem po renowacji